8 / 16
8
Om te bepalen welke aspec-
ten van het verzet aan bod
moesten komen, deed bpost
een beroep op historicus
Chantal Kesteloot van het
Studie- en Documentatiecen-
trum Oorlog en Hedendaagse
Maatschappij (CEGESOMA).
“De Eerste Wereldoorlog is
de eerste oorlog waarbij ook
de burgerbevolking zwaar
werd getroffen. Denk maar
aan de invasie van België en
de vele burgerslachtoffers die
er vielen. Het is dan ook niet
te verwonderen dat dit de
eerste oorlog is met burger-
lijk verzet. De publieke opinie
was ook zeer anti-Duits. Het
was een schok dat België als
neutraal land werd aangeval-
len. Die schok zorgde voor
een grote golf van patriot-
tisme.”
Humor als wapen
“Het verzet kende verschil-
lende vormen, waarbij het
opvalt dat er weinig geweld
aan te pas kwam. De clan-
destiene pers ontstond als
tegenreactie op de Duitse
censuur van de pers. Vanaf
1915 zien we professioneel
gemaakte kranten opduiken,
met La Libre Belgique als
meest bekende voorbeeld.
Deze kranten wilden niet al-
leen informeren, maar vooral
hoop geven aan de bezette
bevolking. Onder andere met
cartoons, want humor is een
belangrijk wapen van verzet.”
Strijd tot in Afrika
“We kozen ook voor twee
bekende historische figuren:
Gabrielle Petit hielp jonge
mannen te ontsnappen naar
Nederland, van waaruit ze
zich konden aansluiten bij
het Belgisch leger. Ze gaf ook
informatie over de Duitsers
door aan de geallieerden. Tot
ze in 1916 werd verraden en
geëxecuteerd. De vrouwelijke
aanwezigheid in het verzet
was overigens belangrijker tij-
dens WOI dan tijdens WO II.
Hoogleraar Henri Pirenne op
zijn beurt geeft gestalte aan
het intellectuele verzet. Hij
verzette zich tegen de verne-
derlandsing van de Gentse uni-
versiteit. Hij werd ervoor gede-
porteerd naar Duitsland, waar
hij les in Europese en Belgische
geschiedenis gaf aan andere
gedeporteerde landgenoten.
Ook de verplichte tewerkstel-
ling van landgenoten komt
aan bod op een postzegel. Tot
slot toont de uitgifte de Slag
om Tabora in Tanzania, toen
een Duitse kolonie. De slag
werd beslecht in het voordeel
van de geallieerden dankzij de
tussenkomst van Belgische
watervliegtuigen. Het toont
dat deze oorlog zich niet al-
leen afspeelde in Europa, maar
ook in Afrika.”
Surrealistische slag
De vormgeving van dit derde
deel is opnieuw van de hand
van Kris Demey: “Bij verzet
denk ik aan de Tweede We-
reldoorlog. Over dit thema
wist ik weinig. Bij het CEGE-
SOMA vond ik voorbeelden
van cartoons en clandestiene
kranten, in het Legermuseum
– dat beschikt over een onge-
looflijke schat aan beeldmate-
riaal – vond ik de overige fo-
to’s. In de praktijk hield dat in
dat ik duizenden foto’s moest
bekijken, stuk voor stuk,
om te kiezen. De gekozen
beelden dateren allemaal uit
1916. Het was heel moeilijk
om beeldmateriaal te vinden
van de Slag om Tabora. Ik wist
zelf helemaal niet dat er ook
in Afrika oorlog is gevoerd,
laat staan dat er een slag op
het land is gewonnen met
Belgische watervliegtuigen.
Dat vond ik een heel surrea-
listisch gegeven. De foto die
is verwerkt in de postzegel
laat zien dat de watervliegtui-
gen eerst over land moesten
worden getransporteerd door
soldaten.”
Ook de adel verzette zich
De sfeer en stijl van de vorige
uitgiften trok Kris door in deze
uitgifte. “Net als de vorige
keren is de uitgifte in verschil-
lende lagen opgebouwd. Op
de achtergrondlaag verwerkte
ik koppen uit clandestiene
kranten. Op de tweede, his-
torische laag staan foto’s van
concrete acties zoals Tabora
en van bepaalde personen als
Gabriëlle Petit en Henri Pire-
nne. De derde laag geeft nog
extra informatie mee, zoals de
bevelhebber bij Tabora, de cel
van Gabriëlle Petit die erna
een soort bedevaartsoord is
geworden, een cartoon over
verplichte tewerkstelling, ...
Het tekstfragment links komt
uit het dagboek van Margue-
rite Giron, een adellijke dame
die bij het verzet was betrok-
ken. Door dezelfde opbouw
als de vorige twee uitgiftes
te respecteren, zullen de 5
postzegelblaadjes eruit zien
als één coherent geheel. Elk
deel van de vormgeving krijgt
evenveel aandacht.”
DE GROOTE OORLOG (DEEL 3)
HERDENKING GROOTE OORLOG
BELICHT HET VERZET
OP SCHOOL HOOR JE ER NIETS OVER. OP TENTOONSTELLINGEN, EVENTS EN PUBLICATIES NAAR AANLEIDING
VAN DE HERDENKING VAN DE EERSTE WERELDOORLOG WORDT ER OOK GEEN AANDACHT AAN BESTEED.
ONTRECHT! DAAROM WIJDT BPOST DIT DERDE DEEL IN DE REEKS ROND DE GROOTE OORLOG AAN HET VERZET.
GELIMITEERDE POSTZEGELUITGIFTE 8
B i j ve r ze t denk i k aan de Tweede We r e l doo r l og