Philanews 04 2021

175 JAAR SPOORWEGVERBINDING PARIJS-BRUSSEL Ondertussen zijn we 175 jaar verder en duurt een ritje geen twee dagen meer, maar amper anderhalf uur. Het is wel jammer dat we vandaag niet meer onthaald worden met een royaal banket zoals in 1846. Na zo’n lange rit heeft u toch ook wel zin in een schildpaddensoepje of een truffelkapoen, om af te sluiten diverse likeuren? Het zijn maar enkele van de gerechten die de feestvierders voorgeschoteld kregen op 15 juni in de Salle du Grand Concert in Brussel. De twee dames op de menukaarten zijn de verpersoonlijking van beide hoofdsteden. Ze sieren vandaag de bovenste postzegel van het blaadje dat de 175 ste verjaardag van de spoorwegverbinding Parijs-Brussel herdenkt. Europalia 2021 Op het blaadje zien we een gravuretekening met een sfeerbeeld van het volksfeest in Parijs bij de inzegening van de trein. De gegraveerde postzegels geven een overzicht van 175 jaar treindesign, met vier typerende treintypes. De gravuretekening op het blaadje komt van een ‘iténeraire illustre’ van Les chemins de fer du Nord uit 1846. Guillaume Broux heeft er een deel van opnieuw gegraveerd. De gravures van de treinen zijn volledig van de hand. bpost vormgever Kris Maes stond in voor het ontwerp van de uitgifte. De NMBS hielp mee bij de zoektocht naar het beeldmateriaal uit hun rijke archieven en sluit aan bij Europalia 2021. Het cultureel evenement kiest dit jaar niet voor een land, maar voor een thema, het universum van de spoorwegen. Kleurrijke gravures Alvorens Guillaume kon starten met de gravures en de gravuretekening van de inzegening, bedacht Kris Maes de compositie. Er waren een aantal zaken waar hij rekening mee moest houden. “Elk apart element moest duidelijk blijven. De tekening op de achtergrond kon daarom niet volledig het blaadje bedekken. De trein en de zwaaiende mensen zouden anders verdwijnen achter de postzegels. Het perforatieschema van de postzegels toont vier treinen, bovenaan verbonden met een postzegel die een fragment toont van de menukaart van het banket in Brussel. Voor de positie van de treinen koos ik ervoor om ze ofwel volledig lateraal te plaatsen zoals bovenaan links of onderaan rechts, of in perspectief. Dat geeft diepte aan het geheel.” Bij de keuze van de beelden, aangeleverd door de NMBS, moest Kris Maes al rekening houden met de gravure. “Het zwart en alle lijnen moest ik uit het beeld halen, want die worden apart getekend in de gravure. Dat is een technisch huzarenstukje, maar ik heb dat bij de uitgifte over de 24u van Le Mans ook gedaan. Met een computerprogramma haal ik de lijnen eruit. Erna voegt Guillaume die in de gravure opnieuw toe. Om aan de gravure nog kleur te kunnen toevoegen, heb ik hem gevraagd om niet te zwaar te gaan met de arcering zodat én de gravure én de kleuren mooi in evenwicht zijn. Guillaume volgt niet exact de tekening van de trein. Hij haalt eruit wat hij aantrekkelijk of mooi vindt om te graveren. Het blijft dezelfde trein maar het ziet er toch anders uit. Erna stem ik de kleuren af zodat ze sterk genoeg erdoor komen in druk.” Verscheidenheid in treinen Guillaume Broux pakte met plezier de treinen onder handen. “Het werden lichte gravures zoals Kris heeft gevraagd. Dus heel veel details kon ik niet meenemen in de gravures. Treinen als een Thalys of de gestroomlijnde TEE hebben ook niet veel details om te graveren. De meeste details vind je terug in de oude, groene stoomtrein bovenaan links en de trein uit 1973 bovenaan rechts. Die verscheidenheid in treinen is leuk.” De voorbereiding op de eigenlijke druk vraagt bij zo’n uitgifte het meeste werk, omdat Kris zijn ontwerp en de gravures van Guillaume perfect moeten passen. “Of dat gelukt is weten we uiteindelijk pas als de cilinders gemaakt zijn. Dat is altijd heel spannend,” besluit Kris Maes. Startschot van het Europees treinverkeer Op 14 juni 1846 gebeurde het. Vanuit de Gare du Nord in Parijs vertrok voor het eerst een trein die de twee Europese hoofdsteden - Parijs en Brussel - met elkaar verbond via het spoor. Een schande, vond de Franse pers, want die eerste rit gebeurde op een zondag, de dag des Heren waarop moest gerust worden en naar de mis gegaan. De talrijke hoogwaardigheidsbekleders die dit historisch moment niet wilden missen lieten het niet aan hun hart komen. Ze genoten van allerlei festiviteiten en banketten die langs de route werden georganiseerd, gedurende de reis van twee dagen. Gelimiteerde postzegeluitgifte 16 4